ЛЬВІВСЬКИЙ ТЛУМАЧ МИКОЛАЙ БАЙДУЛОВИЧ: ВІД ПОБОЖНОСТІ І БЕЗКОРИСЛИВОСТІ ДО ІНТРИГ, КОРУПЦІЙНИХ СКАНДАЛІВ І ТАЄМНОЇ СПІЛКИ

Orest ZAYATS

Анотація


Подано першу біографію міського перекладача (тлумача) Львова, яка присвячена найвідомішій серед цих урядників постаті Миколая Байдуловича. Встановлено основні віхи його діяльності, зокрема й приблизні роки життя. Переглянуто його ідеалізований образ як побожного та безкорисливого міського перекладача, який сумлінно виконував свої обов’язки. М. Байдулович прославився тим, що склав паломницькі обітниці для мандрів по святих місцях та намагався провадити духовне життя, відбув подорож не повністю (а, можливо, і взагалі не відбув). Він виявився талановитим інтриганом, причетним до численних порушень митних правил і корупції, здійснював покровительство одним купцям, займався здирництвом з інших і навіть покривав кримінальні злочини. Протистояння з іще одним відомим львівським тлумачем Томашем Абрамовичем (Абрагамовичем) постає ще як яскрава міжособистісна драма між двома колишніми приятелями. Одна з найцікавіших сторінок його діяльності – договір зі своїми приятелями та помічниками, який нагадував таємну спілку із квазі-цеховим устроєм та розподілом доходів, у тому числі й неофіційних. Спілка була створена за покровительства вірменської духовної влади, але без відома міської ради, а тому врешті була ліквідована. Попри численні порушення та програні судові справи, М. Байдулович протримався на посаді тлумача протягом кількох десятиліть, здобув посаду королівського секретаря, щорічну пенсію і, можливо, шляхетський титул.

Ключові слова: Миколай Байдулович, Томаш Абрамович (Абрагамович), тлумач, паломництво, вірмени, таємна спілка, корупція, міська рада, купці.


Повний текст:

PDF

Посилання


REFERENSES

Akta Grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej Polskiej z archiwum tak zwanego Bernardyńskiego we Lwowie (далі – AGZ). (Lwów: Główny skład w księgarni Seyfatha i Czajkowskiego, 1884), t. 10, 542 s. (in Latin and Polish)

Aktova knyha. 1441–1770. TsDIA Ukrainy u m. Lvovi. Fond 52, opys 1, sprava 58. (in Latin and Polish)

Aktova knyha. 1460–1773. TsDIA Ukrainy u m. Lvovi. Fond 52, opys 1, sprava 59. (in Latin and Polish

Aktova knyha. 1485–1685. TsDIA Ukrainy u m. Lvovi. Fond 52, opys 2, sprava 617. (in Latin and Polish)

Aktova knyha. 1508–1739. TsDIA Ukrainy u m. Lvovi. Fond 52, opys 1, sprava 61. (in Latin and Polish)

Aktova knyha. 1635. TsDIA Ukrainy u m. Lvovi. Fond 131, opys 1, sprava 700. (in Latin)

Aktova knyha. 1644–1659. TsDIA Ukrainy u m. Lvovi. Fond 52, opys 2, sprava 883. (in Latin and Polish)

Aktova knyha. 1660. TsDIA Ukrainy u m. Lvovi. Fond 132, opys 1, sprava 79. (in Polish)

Aktova knyha. 1660–1661. TsDIA Ukrainy u m. Lvovi. Fond 52, opys 2, sprava 69. (in Latin and Polish)

Aktova knyha. 1660–1666. TsDIA Ukrainy u m. Lvovi. Fond 52, opys 2, sprava 884. (in Latin and Polish)

Aktova knyha. 1666. TsDIA Ukrainy u m. Lvovi. Fond 52, opys 2, sprava 75. (in Latin and Polish)

Aktova knyha. 1666–1678. TsDIA Ukrainy u m. Lvovi. Fond 52, opys 2, sprava 885. (in Latin and Polish)

Aktova knyha. 1667–1668. TsDIA Ukrainy u m. Lvovi. Fond 52, opys 2, sprava 76. (in Latin and Polish)

Aktova knyha. 1670. TsDIA Ukrainy u m. Lvovi. Fond 132, opys 1, sprava 89. (in Polish)

Aktova knyha. 1678–1688. TsDIA Ukrainy u m. Lvovi. Fond 52, opys 2, sprava 886. (in Latin and Polish)

Aktova knyha. 1685. Tsentralnyi derzhavnyi istorychnyi arkhiv Ukrainy u m. Lvovi (dali – TsDIA Ukrainy u m. Lvovi). Fond 9, opys 1, sprava 447. (in Latin and Polish)

Aktova knyha. 1689–1699. TsDIA Ukrainy u m. Lvovi. Fond 52, opys 2, sprava 887. (in Latin and Polish)

Album civium Leopoliensium. Rejestry przyjęć do prawa miejskiego we Lwowie (1388–1783) / wyd. A., Janeczek. (Poznań; Warszawa: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa przyjaciół nauk, 2005), t. 1, 450 s. (in Latin)

Aleksandrovych, Volodymyr, “Epiloh lvivskoho seredovyshcha maliariv virmenskoho pokhodzhennia: maistry seredyny XVII – pershoi polovyny XVIII st.”, Ukraina v mynulomu. (Kyiv; Lviv, 1996), Vyp. VIII, 136–150 (in Ukrainian)

Barącz, Sadok. “Bajdułowicz Mikołaj”, Ejusdem, Żywoty sławnych Ormian w Polsce. (Lwów: W Drukarni Zakładu Narodowego imienia Ossolińskich, 1856), S. 56–58 (in Polish)

Barącz, Sadok. Rys dziejów ormiańskich. (Tarnopol: Drukiem Józefa Pawłowskiego, 1869), 327 s. (in Polish)

Boniecki, Adam. Herbarz Polski, cz. 1, t. I. (Warszawa: Skład główny Gebethner i Wolff, 1899), 385 s. (in Polish)

Charewiczowa, Łucja. Handel średniowiecznego Lwowa. (Lwów: Wydawnictwo Zakładu Narodowego imienia Ossolińskich, 1925), 156 s. (in Polish)

Czołowski, Aleksander. Pogląd na organizację i działalność dawnych władz miejskich do 1848 r. (Lwów, 1896) (In Polish)

Dashkevych, Yaroslav. Slushkevich Euheniush, “Dva armianskikh dokumienta XVII v. iz lvovskikh kollektsij”, Yaroslav Dashkevych. Virmeny v Ukraini: dorohamy tysiacholit. Zb. nauk. prats. (Lviv: Vyd-vo Lvivskoho muzeiu istorii relihii “Lohos”, 2012), 578–611 (in Russian)

Janeczek, Andrzej. “Tłumacz lwowski. Z zagadnień komunikacji językowej w wieloetnicznym mieście późnego średniowiecza”, Gospodarka, społeczeństwo, kultura w dziejach nowożytnych. Studia ofiarowane Pani Profesor Marii Boguckiej / red. A. Karpiński, E. Opaliński, T. Wiślicz, (Warszawa: DiG, 2010), 203–222 (in Polish)

Kapral, Myron. Urzędnicy miasta Lwowa w XIII–XVIII wieku. (Toruń: Adam Marszałek, 2008), 420 s. (in Polish)

Korwin, Ludwik. Ormiańskie rody szlacheckie. (Kraków: W księgarni Gebethnera i Wolffa, nakładem autora, 1934), 188 s. (in Polish)

Król-Mazur, Renata. “Rola i działalność lwowskich tłumaczy miejskich i ich przedstawiciel Szymon Donabiedowicz”, Lwów. Miasto-społeczeństwo-kultura, t. VII: Urzędy, urzędnicy, instytucje. Studia z dziejów Lwowa / red. K. Karolczak, Ł. T. Sroka. (Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Pedagogicznego, 2010), 215–225 (in Polish)

Kryvonos, Volodymyr. Skhidna torhivlia Lvova v seredyni XVI – pershii polovyni XVII st. (New-York, 2021), 466 s. (in Ukrainian)

Łoziński, Władysław. Patrycyat i mieszczaństwo lwowskie w XVI i XVII wieku. (Lwów: Księgarnia H. Altenberga, 1902), 434 s. (in Polish)

Łupiński, Stanisław. “Oświadczenia oskarżonego jako źródło dowodu”, Studia Teologiczne. Białystok, Drohiczyn, Łomża. (Białystok, 1999), №17, 203–214 (in Polish)

Zaiats, Orest. Hromadiany Lvova: XIV–XVIII st.: pravovyi status, sklad, pokhodzhennia. (Kyiv; Lviv: Prostir‑M, 2012), 558 s. (in Ukrainian)

Zaiats, Orest. “Nehatyvni yavyshcha v miskii torhivli Lvova XVII st. kriz pryzmu skarh pospilstva”, Istoriia torhivli, podatkiv ta myta: zb. nauk. prats. (Dnipropetrovsk, 2015. No. 2 (12): 31–55 (in Ukrainian)

Zaitsev, Yaroslav. “Novyie osmanskye dokumenty po istorii moskovsko-osmansko-ukrainskikh otnoshenii v kontse 60-kh – nachale 70-kh gg. XVII vieka”, Sosloviia, instytuty y hosudarstvennaia vlast’ v Rossii (Sredniie vieka i rannieie Novoie vremia). (Moskva: Yazyki slavianskikh kultur, 2010), 154–184 (in Russian)

Zubrytskyi, Denys. Khronika mista Lvova. (Lviv: Tsentr Yevropy, 2002) (in Ukrainian)

Zubyk, Roman. Gospodarka finansowa miasta Lwowa w latach 1624–1635. (Lwów: Kasa im. rektora J. Mianowskiego, 1930), 496 s. (in Polish)




DOI: http://dx.doi.org/10.30970/fhi.2024.25.4526

Посилання

  • Поки немає зовнішніх посилань.