СТАНОВЛЕННЯ У ГАЛИЧИНІ ОРГАНІВ МІСЦЕВОЇ ВЛАДИ І САМОВРЯДУВАННЯ У 1772–1918 РОКАХ
Анотація
Подано огляд розвитку органів місцевої влади та самоврядування на території коронного краю Галичини і Лодомерії у складі Австрії та Австро-Угорщини в 1772–1918 років. Особливу увагу приділено дослідженню нормативно-правових актів, що регламентували діяльність місцевих органів влади і самоврядування. Проаналізовано напрями розвитку і реформування інститутів місцевої влади, виявлено недоліки і проблеми у формуванні персонального складу зазначених органів влади та їхній діяльності. Зроблено висновок про те, що попри очевидні проблеми у формуванні австрійської бюрократичної системи при переході від абсолютної монархії до монархії конституційного типу, вдалося створити достатньо дієву модель місцевого самоврядування, яка ґрунтувалася на принципах виборності та поєднання інтересів держави і місцевої громади, частково вдалося реалізувати принципи колегіальності, однак зовсім недосяжним виявилось організувати діяльність на засадах правової, організаційної та матеріально-фінансової самостійності.
Ключові слова
Повний текст:
PDFПосилання
Arkusha, O. Gubernatory Galy`chy`ny` (1772–1849). (2010). Lwów: miasto, społezeństwo, kultura. Tom VII Urzędy, urzędnicy, instytucje. Studia z dzejów Lwówa pod red. Kazimierza Karolczaka i Łukasza T. Sroki. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego. (in Ukrainian)
Bojko, I. J. (2009). Organy` vlady` i pravo v Galy`chy`ni u skladi Pol`s`kogo Korolivstva (1349–1569 rr.). L`viv: Vy`davny`chy`j centr LNU imeni Ivana Franka. (in Ukrainian)
Yedlins'ka, U. Ya., Matsyuk, O. Ya. (Eds.). (1990). Halyts'ke namisnytstvo (1772–1921). Arkhivno-bibliohrafichnyy fondovyy pokazhchyk. Кy`yiv. Polihraf. d-tsya In-tu istoriyi Ukrayiny AN URSR. (in Ukrainian)
Yermolayev, V. (2003). Pro kompetentsiyu predstavnyts'kykh orhaniv mistsevoho samovryaduvannya doby Lntovs'ko-Rus'koyi derzhavy i Rechi Pospolytoyi. Visnyk Akademiyi pravovykh nauk Ukrayiny. 1, 70–79. (in Ukrainian)
Zashkil'nyak, L. O. (2002). Istoriya Pol'shchi: Vid naydavnishykh chasiv do nashykh dniv. L'viv : L'vivs'kyy natsional'nyy universytet imeni Ivana Franka. (in Ukrainian)
Arkusha, O. H., & Boyko, O. V. (Eds.). (2009). Istoriya derzhavnoyi sluzhby v Ukrayiny. (Vols. 1). Kyyiv: Nika-Tsentr. (in Ukrainian)
Kobylets'kyy, M. (2008). Magdeburz'ke pravo v Ukrayini (XIV – persha polovyna XIX st.): istoryko-pravove doslidzhennya. L'viv: PAIS. (in Ukrainian)
Kondratyuk, O. V., Lepisevych, P. M. (2004). Halychyna v XIX st.: sotsial'no-ekonomichne, pravove ta vnutrishn'opolitychne stanovyshche. L'viv: Apriori. (in Ukrainian)
Kratkiya sv'd'niya o gosudarstvennom' ustroystv' i upravlenii Avstro-Vengrii i zemel Avstriyskoy koronyi / Stavka Verhovnago Glavnokomanduyuschago, (1914). (in Russian)
Kul'chyts'kyy, V. S., Prystash, L. T. (2003). Halyts'ke namisnytstvo: struktura i diyal'nist'. Visnyk L'vivs'kogo universytetu. Serija jurydychna, 38, 70–79. (in Ukrainian)
Kul'chyts'kyy, V. S., Tyshchyk, B. Y. (2007). Istoriya derzhavy i prava Ukrayiny. Kyyiv : In Yure. (in Ukrainian)
Kul'chyts'kyy, V. S., Boyko, I., Lisna, I. (2001). Orhanizatsiya samoupravlinnya v Halychyni za chasiv avstriys'koho panuvannya. Visnyk L'vivs'koho universytetu. Serija jurydychna, 36. 90–93. (in Ukrainian)
Kul'chyts'kyy, V. (1969). Politychnyy aparat kolonial'noho upravlinnya Skhidnoyu Halychynoyu (v druhiy polovyni ХІХ – na pochatku ХХ st.). L'vivs'kyy natsional'nyy universytet imeni Ivana Franka, L'viv. (in Ukrainian)
Mikula, T. (2001). Kompetentsiya ta diyal'nist' halyts'koho krayovoho seymu. Visnyk L'vivs'koho universytetu. Serija jurydychna, 36. 71–75. (in Ukrainian)
Arkusha, O. H., & Borodin, Ye. I. (Eds.). Narysy istoriyi derzhavnoyi sluzhby v Ukrayini. Kyyiv : Nika-Tsentr. (in Ukrainian)
Nastasyak, I. (2004). Rol' huberns'koho pravlinnya u zmitsnenni derzhavnoho ladu v Halychyni: Problemy derzhavotvorennya i zakhystu prav lyudyny v Ukrayini: materialy X rehional'noyi naukovo-praktychnoyi konferentsiyi. 5–6 lyutoho 2004 r. L'viv: Yurydychnyy fakul'tet L'vivs'koho universytetu imeni Ivana Franka. (in Ukrainian)
Oblastnoe, administrativnoe i obschinnoe ustroystvo Galitsii po avstriyskomu zakonodatelstvu. (1915). Petrograd': Gosudarstvennaya tipografIya, (in Russian)
Heyfnits', Yu. Ya. (1915). Galitsiya. Politicheskoe, administrativnoe i sudebnoe. Petrograd' : Senatskaya tipografiya. (in Russian)
TsDIAL Ukrayiny. F. 180. Op. 1. Sp. 1147. S. 1–64. (in Ukrainian)
TsDIAL Ukrayiny. F. 180. Op. 4. Sp. 5205. S. 125. (in Ukrainian)
Yastrebov', N. V. (1915). Galitsiya nakanun' Velikoy Voynyi 1914 goda. S' kartoy Galitsii, Bukovinyi s' Ugorskoy Rusyu. Petrograd': TipografIya A. E. Kollins'. (in Russian)
Balzer, O. (1908). Historya ustroju Austryi w zaryśie. [Wydanie drugie, poprawione i skrócone]. Lwów: Nakładem K. S. Jakubowskiego. (in Polich)
Bardach, J. (2005). Historia ustroju i prawa polskiego. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze Lexis Nexis. (in Polich)
Driault, E. (1918). Dzieje polityczne i społeczne XIX wieku. Warszawa: Wydawnictwo M. Arcta. (in Polich)
Duplom cesarski z 20 października 1860, Nr 226 D. U. P. urządzający wewnętrzne stosunki Monarchii. (1885). Schlichting, A. Ustawy zasadnicze cesarstwa austryackiego. Kraków: Drukarnia J.Fischera. (in Polich)
Finkel, L. (1915). Historya monarchii Austrjacko-Węgierskiej oraz wiadomości polityczne i społeczne. Lwów: Towarzystwo Nauczycieli Szkól Wyźszych. (in Polich)
Gintl, H. Е. (1873). Wykaz udziału Galicyi i wielkiego księstwa Krakowskiego na powszechnej wystawie 1873 w Wiedniu. Wiedeń: Czcłonkami c. k. nadwornej drukarni L. K. Zamarskiego. (in Polich)
Głąbiński, S. (1903). Ludność polska w Galicyi wschodniej / Referat prof. dra. Stanisława Głąbińskiego wyglłszony na Wiecu narodowym we Lwówie dnia 1. czerwca 1903 r. Lwów: Z drukarni Zygmynta Hałacińskiego. (in Polich)
Głąbiński, S.(1908). Poloźenie rusinów w Galicyi. Przemówienie Dra Stanisława Głąbińskiego Prezesa Koła Polskiego w Izbie posłów 20 maja 1908 przy rozprawach nad wnioskiem nagłym Klubu ukraińskiego w sprawie «Systemu Administracyi w Galicyi». Lwów: Słowo Polskie. (in Polich)
Głąbiński, S., Finkel L. (1897). Statystyka monarchii Austryacko-Węgierskiej. Lwów: Towarzystwo Nauczycieli Szkól Wyźszych. (in Polich)
Głąbiński, S. (1908). Stosunki społeczne i ekonomiczne w Galicyi. Lwów: Druk W. L. Anczyca i Społki. (in Polich)
Mościcki, H. & Cynarski, J. (Eds.). (1933). Historja najnowsza (wiek XIX i XX). (Vols. 1). Rewolucja francuska, wojny napoleońskie, święte przymierze. Warszawa: Kultura i Wiedza. (in Polich)
Kasparek, F. (1894). Podręcznik prawa politycznego. (Vols. 2. Section 1). Kraków: Nakładem Księgarni Społki Wydawniczej Polskiej. (in Polich)
Kumaniecki, K. W. (1921). Ustrój władz samorządowych na ziemiach Polski w zarysie. Warszawa; Kraków: J. Czerniecki, 1921. (in Polich)
Kutrzeba, S. (1920). Historya ustroju Polski w zarysie. (Vols. 4. Section 2). Warszawa, Lwów: Gebethner i Wolff. (in Polich)
Sammlung der auf die Konstitution des Östereichischen Staates und des Königreichs Galizien und Lodomerien dann des Grossherzogtllums Krakau bezug Nehmenden Dokumenten. (1868). Landes-Ordnung für das Königreiche Galicien und Lodomerien sammt dem Grossherzogthume Krakau. Lwów: Z drukarni Zakł. narod. im. Ossolińskich. (in German)
Lityński, L. (1902). Odrodzenie ekonomiczne Galicyi. Lwów: Słowo Polskie. (in Polich)
Maciejewski, T. (2008). Historia ustroju i prawa sądowego Polski [3. Wydanie rozszerone i zmienione]. Warszawa: Wydawnictwo C. H. Beck. (in Polich)
Obwieszcenie krajowéоj Komisyi organizacyjnéj z dnia 16. Maja 1854., tyczące się politycznéj sądowé j organizacyi Królestw Galicyi i Lodomeryi, Wielkiego Księstwa Krakowskiego, tudzieź Księstw Oświecimskiego i Zatorskiego. (1856). Dziennik rządowy dla kraju koronnego Galicyi i Lodomeryi z Księstwami Oświecimskiem i Zatorskiem i Wielkiem Księstwem Krakowskiém. Rok 1854. Oddział II. Tom I obejmujący Części I. do IX włącznie. Lwów: Z ces. król. galicyjskiéj drukarni rządowej. (in Polich)
Pilat, T. (1877). Tablice tatystyczne o stosunkach gminnych w Galicyi. Lwów: Drukarnia Kornela Pillera. (in Polich)
Pismo z Najwyźszego kabinetu Najjaśniejszego Pana J. C. Mości, z dnia 31 Grudnia 1851, do prezydenta Ministrow. (1855). Powszechny Dziennik praw krajowych i rządowych dła kraju koronnego Galicyi i Lodomeryi z Księstwami Oświecimskiem i Zatorskiem i Wielkiem Księstwem Krakowskiem. Rok 1852. Szęść I. Lwów: Z ces. król. galicyjskiéj drukarni rządowej. (in Polich)
Próchnicki, Z. (1902). Konstytucya Ausryacka. Z powszechnych wykladów uniwersyteckich urządzaych staraniem Uniwersytetu Lwówskiego. Lwów: Drukarnia Ludowa we Lwówie. (in Polich)
Rozporządzenie ministerstwa spraw wewnętrznych dnia 8. Października 1850, którem się obwieszcza usankcyonowana przez Najjaśniejszego Pana, J. C. Mość, organizacya politycznej administracyi królestw Galicyi i Lodomeryi, wraz z księstwami Oświecima i Zatora i z Wielkiem księstwem Krakowa. (1850). Powszechny dziennik praw państwa i rządu dła cesarstwa austryackiego. Rok 1850. Kwartał czwarty, obejmująncy szęści CXXVIII–CLXV od N–ru 366–497. Wiedeń: Z ces. król. drukarni nadwornej i rządowej. (in Polich)
Rozporządzenie Ministrow Spraw Wewnętrznych, Sprawiedliwości i Skarbu z dnia 19. Stycznia 1853. Mocą którego podaje się do wiadomości najwyźsze postanowienia tyczące się urządzenia tudzieź dzialania urzędowego urzędów powiatowych, władz obwodowych i rządów namiestnikowych, tycząct się daléj urządzenia sądów i szematu usystemizowanych płac i klas dyetalnych, równie jak przeprowadzenia organizacyi w krajach koronnych Austryi Niźszéj i Wyźszéj, w Czechach, Morawii, Sziąsku, Galicyi i Lodomeryi z Krakowem, w Bukowinie, Solnogrodzie, Tyrolu z Foralbergiem, w Styryi, Karyntyi, Krainie, Gorycyi, Gradysce i Istryi z Tryestem, w Dalmacyi, Kroacyi i Slawonii, Siedmiogrodzie, w Województwie Serbskiém wraz z Banatem. (1855). Dziennik rządowy dla kraju koronnego Galicyi i Lodomeryi z Księstwami Oświecimskiem i Zatorskiem i Wielkiem Księstwem Krakowskiém. Rok 1853. Oddział I. Lwów: Z ces. król. galicyjskiéj drukarni rządowej. (in Polich)
Ustawa z dnia 13. Marca 1889, zaprowadzająca ustawę gminną dla miast: Biała, Bochnia, Brody, Brzeźany, Buczacz, Drohobycz, Gorlice, Gródek pod Lwówem, Jarosław, Kołomyja, Krosno, Nowy Sącz, Podgórze, Przemyśl, Rzeszów, Sambor, Sanok, Śniatyn, Sokal, Stanisławów, Stryj, Tarnopol, Tarnów, Trembowla, Wadowice, Wieliczka, Złoczów, Źółkiew. (1889). Dziennik ustaw i rozporządzeń krajowych dła Królestwa Galicyi i Lodomeryi wraz z Wielkiem Księstwem Krakowskiem. Rock 1889. Wydany i rozesłany dnia 10. Kwietnia 1889. Częśź VII. Lwów: Z drukarni Wł. Łozińskiego. (in Polich)
Winiarski, B. (1923). Ustrój polityczny ziem Polskich w XIX wieku. Poznań: Fiszer i Majewski. (in Polich)
DOI: http://dx.doi.org/10.30970/vla.2017.64.7299
Посилання
- Поки немає зовнішніх посилань.