ЗАСАДА ВСТАНОВЛЕННЯ МАТЕРІАЛЬНОЇ ПРАВДИ (ІСТИНИ) У СВІТЛІ РЕФОРМ КРИМІНАЛЬНОГО ПРОЦЕСУАЛЬНОГО ЗАКОНОДАВСТВА РЕСПУБЛІКИ ПОЛЬЩІ

Yurii Pikh

Анотація


Проаналізовано поняття, суть і значення засади матеріальної правди (істини) у польському кримінальному провадженні. У зв’язку з цим висвітлено основні положення чинних Конституції та Кримінального процесуального кодексу Республіки Польщі, які розкривають зміст зазначеної засади, а також відповідну судову практику. Оскільки непри-пустимо прагнути встановити істину будь-якою ціною, особливу увагу було зосереджено на можливих обмеженнях засади матеріальної правди у кримінальному провадженні. Також було наголошено на реалізації польським законодавцем концепту матеріальної (об’єктивної) істини, який протиставляється істині формальній (судовій). Додатково обґрунтовано поло-ження про те, що аналізована засада безпосередньо впливає на всю систему кримі-нального провадження та конституює основну і всеосяжну його мету, незалежно від стадії.
Окрім того, у статті відображено вичерпну характеристику передумов, суті та наслідків реформ кримінального процесуального законодавства Польщі 2013–2016 років у частині зазначеної вище засади, з огляду на що розглянуто особливості змін до Кримінального процесуального кодексу та деяких інших законів від 27 вересня 2013 року та від 11 березня 2016 року. За результатами дослідження зроблено висновок про те, що частково скасу-вавши першу реформу, другою із них польський законодавець істотно зменшив ризик ухвалення несправедливих процесуальних рішень шляхом посилення гарантій реалізації засади матеріальної правди як передумови та основи справедливості у кримінальному судочинстві.


Ключові слова


доказова ініціатива, змагальність, формальна істина, засада точної кримінально-правової реакції, справедливість

Повний текст:

PDF

Посилання


1. Bieńkowska, B., & Kruszyński, P. (2012). Wykład prawa karnego procesowego. Białystok: Temida 2, Wydawnictwo Stowarzyszenia Absolwentów Wydziału Prawa Uniwersytetu w Białymstoku.

2. Chojniak, Ł. (2013). O zasadzie prawdy materialnej w procesie karnym w świetle Konstytucji RP. Państwo i Prawo, (9), 18–29.

3. Gardocka, T., & Jagiełło, D. (2017). Zagadnienie dowodowe w procesie karnym. Warszawa: C. H. Beck.

4. Gil, D. (2016). Z problematyki zbyt częstych nowelizacji Kodeksu postępowania karnego: w poszukiwaniu ratio ostatnich zmian w polskim procesie karnym. Internetowy Przegląd Prawniczy TBSP UJ, 2(24), 5–19.

5. Gizbert-Studnicki, T. (2009). Prawda sądowa w postępowaniu cywilnym. Państwo i Prawo, (7), 5–19.

6. Grzegorczyk, T., & Tylman, J. (2011). Polskie postępowanie karne (Wydanie 8). Warszawa: LexisNexis.

7. Grzeszczuk, M. (2016). Zasada prawdy obiektywnej jako zasada stosowania prawa. Studia Iuridica Lublinensia, XXV(1), 269–290.

8. Janusz-Pohl, B. (2016). Uwagi na marginesie książki Jana Jodłowskiego «Zasady prawdy materialnej w postępowaniu karnym. Analiza w perspektywie funkcji prawa karnego». Ius Novum, (3), 147–162.

9. Jasiński, W. (2015). Polish Criminal Process after the Reform. Warszawa: Helsińska Fundacja Praw Człowieka.

10. Jodłowski, J. (2015). Zasada prawdy materialnej w postępowaniu karnym. Analiza w perspektywie funkcji prawa karnego. Warszawa: Wolters Kluwer.

11. Karczmarska, D. (2016). Zasada prawdy materialnej po nowelizacji k.p.k. na tle innych zasad prawa karnego procesowego. Studia Iuridica Lublinensia, 25(1), 223–238.

12. Kodeks Postępowania Karnego – Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. (Dz.U. 1997 nr 89, poz. 555 ze zmianami). Retrieved August 30, 2020, from http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/-DocDetails.xsp?id=WDU19970890555 (dostęp 30.07.2020).

13. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. 1997 nr 78, poz. 483 ze zmianami). Retrieved August 30, 2020, from http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails-.xsp?id=WDU19970780483

14. Kowalczyk-Ludzia, M. (2014). Instytucja uniewinnienia w polskim procesie karnym. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.

15. Kulesza, C. (2012). Proektiruemaja novellizacija procedury pol'skogo ugolovnogo sudopro-izvodstva s perspektivy nekotoryh principov ugolovno-processual'nogo prava. Białostockie Studia Prawnicze, 11, 141–153. 10.15290/bsp.2012.11.09.

16. Kulesza, C. (2019). Fairness of the New Model of Polish Criminal Appeal Proceedings in the Context of Delivered Research. Białystok: Temida2.

17. Kulesza, C., & Starzyński, P. (2020). Postępowanie karne. Warszawa: Wydawnictwo C. H. Beck.

18. Michalski, J. (2016). Zasada prawdy w polskim procesie karnym – uwagi na tle zmian k.p.k. Acta Iuris Stetinensis, 3(15), 87–100.

19. Misztal, P. Wybrane naczelne zasady procesu karnego. Retrieved August 30, 2020, from https://www.wpia.uni.lodz.pl/files/profiles/699/wybrane_zasady.pdf

20. Niegierewicz, A. (2018). Kontrola odwoławcza nieprawomocnego wyroku sądu pierwszej instancji jako gwarancja zasady prawdy materialnej. Białostockie Studia Prawnicze, 23, 111–121. 10.15290/bsp.2018.23.01.07.

21. Nita, B. (2015). The Adversarial System in Polish Criminal Proceedings – An Analysis of the Amendments of 1 July 2015. OER Osteuropa Recht, 61(4), 421–428.

22. Orfin, A. (2012). Sprawność postępowania karnego w świetle zasady prawdy materialnej i zasady bezpośredniości. Ius Novum, 3, 71–83.

23. Postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 7 marca 2011 r. Sygn. akt P 3/09, 13/2/A/2011.

24. Roclawska, M., & Bulat, A. (2014). Towards an American Model of Criminal Process: The Reform of the Polish Code of Criminal Procedure. Baltic Journal of Law & Politics, 7(1), 1–11. 10.2478/bjlp-2014-0001.

25. Rychlewska, A. (2015). Kontradyktoryjny model postępowania karnego z perspektywy zasady prawdy materialnej. Rozważania na tle nowelizacji ustawy karnoprocesowej. Forum Prawnicze, (1), 52–61.

26. Skorupka, J. (Red.). (2020). Kodeks postępowania karnego: komentarz. Warszawa: Wydawnictwo C. H. Beck.

27. Ustawa z dnia 11 marca 2016 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2016 r., poz. 437). Retrieved August 30, 2020, from https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20160000437

28. Ustawa z dnia 27 września 2013 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2013 r., poz. 1247). Retrieved August 30, 2020, from http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20130001247

29. Uzasadnienie projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (Druk sejmowy nr 870). Retrieved August 30, 2020, from http://orka.sejm.gov.pl/Druki7ka.nsf/0/96832B0ED113D8FBC1257AB4004F3B04/%24File/870-uzasadnienie.doc

30. Uzasadnienie projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (Druk sejmowy nr 207). Retrieved August 30, 2020, from http://orka.sejm.gov.pl/Druki8ka.nsf/0/0DCDFBC92E81FB4CC1257F47004B0C7D/%24File/207-uzasadnienie.docx

31. Waltoś, S., & Hofmański, P. (2013). Proces karny. Zarys systemu (11 wydanie). Warszawa: LexisNexis.

32. Woźniewski, K. (2015). Zasada trafnej reakcji karnej – art. 2 § 1 pkt 1 k.p.k. po nowelizacji z dnia 27 września 2013 roku. Gdańskie Studia Prawnicze, (XXXIII), 425–434.

33. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 30 grudnia 2010 r., II AKa 280/10, LEX nr 936530.

34. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 13 czerwca 2013 r., II AKa 156/13, LEX nr 1349898.

35. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 22 stycznia 2001 r., II AKa 249/00, LEX nr 55375.

36. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 27 listopada 2014 r., II AKa 112/14, LEX nr 1649259.

37. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 lipca 2008 r., II KK 33/08, LEX nr 448967.

38. Wyrok Sądu Okręgowego w Bydgoszczy z dnia 12 grudnia 2013 r., IV Ka 1002/13, LEX nr 1719344.

39. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 18 lutego 2009 r. Sygn. akt Kp 3/08, 9/2/A/2009.

40. Zabłocki, S. (2015). Art. 167 k.p.k. po nowelizacji – wstępne nakreślenie problemów. Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych, XIX (2), 83–111.




DOI: http://dx.doi.org/10.30970/vla.2020.71.132

Посилання

  • Поки немає зовнішніх посилань.