ПРОБЛЕМНІ ПИТАННЯ СІМЕЙНОГО ПРАВА НА СХІДНИХ ЗЕМЛЯХ ІІ РЕЧІ ПОСПОЛИТОЇ

Judyta Dworas-Kulik

Анотація


Статтю присвячено проблемам сімейного права на східних землях ІІ Речі Посполитої. Вони виникли передусім тому, що не було проведено кодифікації сімейного права, дію якого б поширили на усю територію держави і браку єдиної цивільної юрисдикції у сімейних справах не зважаючи на форму шлюбу, як це передбачав проект К. Лютостанського. Судова практика церковних судів спричинилася до появи шлюбів, які були недійсними і поширення такого явища, як легальна бігамія. Порушення норм права, що регулювали юрисдикцію церковних судів у справах про розірвання шлюбу чи визнання його недійсним, а також взаємне невизнання рішень церковних судів одного віросповідання церковними судами іншого віросповідання стали причиною появи територій названих «мекками розлучень». Сказане стосується Православної і Протестантської церков, що діяли на сході ІІ Речі Посполитої. Беручи це до уваги, метою дослідження є спроба комплексного аналізу чинників, що дестабілізували сімейне право на цих землях. Для досягнення мети передусім використано історико-правовий метод.


Ключові слова


легальна бігамія, російська окупація, міжвоєнний період, чоловік, церковний суд, укладення шлюбу, розлучення

Повний текст:

PDF

Посилання


1. Allerhand, M. (1937). Jurysdykcja władz wyznaniowych w sprawach małżeńskich. Czasopismo Sędziowskie, R. XI, nr 3, 113–123.

2. Allerhand, M. (1936). Miejscowa właściwość sądu dla spraw ze stosunku małżeństwa. Polski Proces Cywilny, R. IV, nr 20–21, 609–617.

3. Allerhandm, M., Międzydzielnicowe prawo procesowe w państwie polskiem z uwzględnieniem stosunków przejściowych. Warszawa, 1920.

4. Allerhand, M. (1927). Stosunek prawa państwowego do prawa religijnego. Głos Prawa, R. IV, nr 5–6, 170–175.

5. Dyjakowska, M. (2013). Prawo cywilne – część ogólna, [w:] Synteza prawa polskiego 1918–1939, red. T. Guz, J. Głuchowski, M. R. Pałubska. Warszawa, 263–297.

6. Dworas-Kulik, J. (2017). Civil Registration in the Interwar Period in Poland. Scientific Challenges. Economic and Legals Challenges ”, t. 1, 69–77.

7. Dworas-Kulik, J. (2017). Prawnokarne aspekty bigamii w Polsce w okresie dwudziestolecia międzywojennego. Roczniki Nauk Prawnych, t. XXVII, nr 2, 17–39.

8. Dworas-Kulik, J. (2017). Przyczyny i skutki legalnej bigamii w Polsce w okresie międzywojennym. [w:] Pogranicza w historii prawa i myśli polityczno – prawnej / red. D. Szpoper, P. Dąbrowski, Gdańsk. Olsztyn, 109–130.

9. Dziadzio, A. (2001). Austriacki kodeks cywilny ABGB na ziemiach polskich w XX wieku [w:] Ustrój i prawo w przeszłości dalszej i bliższej / red. J. Malca i W. Uruszczaka. Kraków, 501–514.

10. Fastyn, A. (2012). Problem powstania i charakteru prawa małżeńskiego z 1836 roku. Czasopismo Prawno-Historyczne, T. LXIV, nr 2, 193–209.

11. Fastyn, A. (2013). Zawarcie małżeństwa mieszanego wyznaniowo według prawa małżeńskiego z 1836 roku. Czasopismo Prawno-Historyczne, R. LXV, z. 1, 229–247.

12. Fiedorczyk, P. (2003). Prawo rodzinne ziem wschodnich II Rzeczypospolitej. [w:] Wielokulturowość polskiego pogranicza. Ludzie – idee – prawo / red. A. Lityński, P. Fiedorczyk. Białystok, 509–513.

13. Fiedorczyk, P. (2006). Unifikacja prawa rodzinnego na tle stosunków pomiędzy państwem a kościołem katolickim w Polsce (1944–1964). [w:] Cuius regio, eius religio. Zjazd Historyków Państwa i Prawa. Lublin, 20–23 IX 2006 r. / red. G. Górski, L. Ćwikła, M. Lipska. – Lublin, 415–431.

14. Godlewski, J. (1967). Problem laicyzacji osobowego prawa małżeńskiego w Polsce międzywojennej. Państwo i Prawo, z. 11, 754–756.

15. Górnicki, L. (2000). Prawo cywilne w pracach Komisji Kodyfikacyjnej Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919–1939. Wrocław.

16. Gwiazdomorski, J. (1932). Skuteczność orzeczeń sądów duchownych b. Król. Kongr. w sprawach małżeńskich wobec prawa państwowego. Przegląd Prawa i Administracji, R. LVII, nr 1, 4–23.

17. Gwiazdomorski, J., (1935). Trudności kodyfikacji osobowego prawa małżeńskiego w Polsce. Osobne odbicie z “Czasopisma Prawniczego”. Kraków, 174–223.

18. Hahn, Z. (1935). Powaga rzeczy osądzonej. Polski Proces Cywilny, R. III, nr 9, 257–260.

19. Jaglarz, J. (1934). Problem kodyfikacji prawa małżeńskiego w Polsce. Poznań.

20. J. G. (1929). Z praktyki jednego z konsystorzy ewangelickich. Gazeta Sądowa Warszawska, R. LVII, nr 8, 119–120.

21. Jastrzębski, R. (2015). Prawo Prywatne międzydzielnicowe. Zarys problematyki. Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa, R. VIII, nr 3, 277–298.

22. Krasowski, K. (1995). Prawo o aktach stanu cywilnego w II Rzeczypospolitej. Kwartalnik Prawa Prywatnego, R. IV, z. 2, 227–252.

23. Litwin, J., Rżewski, A. (1931). Rejestracja stanu cywilnego. Warszawa.

24. Mika, K. (2007). Małżeńskie prawo osobowe w projekcie Zygmunta Lisowskiego z 1934 r. [w:] Prawo blisko człowieka. Z dziejów prawa rodzinnego i spadkowego / red. M. Mikuła. Kraków, 79–85.

25. Osuchowski, J. (1967). Prawo wyznaniowe Rzeczypospolitej Polskiej 1918–1939. Warszawa.

26. Paciorkowski, Sz. (2013). Problem tzw. legalnej bigamii w II RP w świetle spraw małżeńskich toczonych przed Sądem Okręgowym w Poznaniu. Rezpozytorium Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, z. 2, 15–28.

27. Papierzyńska-Turek, M. (1976). Kosciół prawosławny w Polsce w latach 1918–1927 – sytuacja prawna i konflikty wewnętrzne. Dzieje Najnowsze, R. VIII, 15–32.

28. Piegzik, A. (2016). Przeszkody małżeńskie w ustawodawstwie dzielnicowym II RP. Folia Iuridica Wratislaviensis, vol. 5 (1), 28–36.

29. Prawo małżeńskie (projekt ustawy). (1934) / oprac. Z. Lisowski. Poznań.

30. Prądzyński, E. (1937). Zagadnienie ważności małżeństw cywilnych. Palestra, R. XIV, nr 5, 438–444.

31. Radwański, Z. (1968). Historia Państwa i Prawa Polski 1918–1939 / red. F. Ryszki. Warszawa, cz. II.

32. Radwański, Z. (1968). Prawo cywilne i proces cywilny [w:] Historia państwa i prawa Polski 1918–1939 / red. F. Ryszka. Warszawa, cz. II, 169–177.

33. Szymański, T. (1932). Skutki prawne wyroków sądów duchownych. Głos Sądownictwa”, R. IV, nr 10, 595–603.

34. Świątkowski, H. (1934). Jeszcze o działalności sądów konsystorskich. Gazeta Sądowa Warszawska”, R. LXII, nr 5, 67–69.

35. Świątkowski, H. (1959). Problem legalnej bigamii w Polsce przedwrześniowej. Nowe Prawo, Vol. 15, z. 10, 1150–1158.

36. Świątkowski, H. (1939). Stan Prawny Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego (w zarysie). Głos Sądownictwa, R. XI, nr 7–8, 599–605.

37. Świątkowski, H. (1938). Z praktyki sądów konsystorskich. Głos Sądownictwa, R. X, nr 2, 107–114.

38. Tylbor, S. (1939). Dzisiejsze prawo małżeńskie w b. Królestwie Kongresowym. Głos Sądownictwa, R. XI, nr 7–8, 581–599.

39. Zbiór Orzeczeń Sadu Najwyższego Retrieved from http://www.sn.pl/orzecznictwo/Site-Pages/Baza_orzeczen.aspx [dostęp 1.03.2020]




DOI: http://dx.doi.org/10.30970/vla.2020.70.088

Посилання

  • Поки немає зовнішніх посилань.