ZNACZENIE REPUBLIKI BIAŁORUSI W SYSTEMIE BEZPIECZEŃSTWA ŚWIATOWEGO

Анотація

Republika Białorusi to państwo, które poprzez swoje położenie pomiędzy Federacją Rosyjską (FR) a państwami-członkami Unii Europejskiej (UE) i NATO, odgrywa istotną rolę w systemie bezpieczeństwa w regionie. Z jednej strony jest powiązane szeregiem zależności z władzami na Kremlu, z drugiej stara się równoważyć wpływy większego sąsiada kolejnymi ukłonami w stronę Zachodu. W związku z tym, bliższe przyjrzenie się znaczeniu Białorusi w europejskim systemie bezpieczeństwa wydaje się niezwykle istotne, szczególnie jeśli weźmiemy pod uwagę obecną sytuację międzynarodową – aneksję Krymu oraz konflikt na wschodzie Ukrainy, a także system sankcji nałożonych na FR w skutek niniejszych wydarzeń. Przytoczone przykłady jasno wskazują na kierunek działań rosyjskich władz, coraz silniej broniących własnych interesów na obszarze postradzieckim. Interwencje tego typu nie mogą pozostać bez wpływu na politykę bezpieczeństwa Białorusi.

Celem niniejszego artykułu jest określenie roli i miejsca Republiki Białorusi w systemie bezpieczeństwa światowego. Badanie przeprowadzone zostało w oparciu o teorię Barrego Buzana, która wiąże ze sobą kwestie bezpieczeństwa narodowego i międzynarodowego, zwracając jednocześnie uwagę na szereg współzależności, wynikających z procesu globalizacji. Analizie poddano więc zarówno wewnętrzne uwarunkowania białoruskiej polityki bezpieczeństwa, jak też kwestie międzynarodowe, w tym rolę aktorów państwowych oraz niepaństwowych, mających bezpośrednie przełożenie na kształtowanie systemu bezpieczeństwa światowego. Zastosowaną metodą badawczą jest metoda analizy systemowej w jej ujęciu makro, pozwalająca na przedstawienie systemu bezpieczeństwa światowego jako szeregu oddzielnych, acz ściśle powiązanych ze sobą elementów, dodatkowo wsparta metodą ilościową w odniesieniu do uwarunkowań systemu bezpieczeństwa.

W wyniku przeprowadzonych badań znaczenie Republiki Białorusi w systemie bezpieczeństwa światowego uznane zostało za istotne, głównie ze względu na położenie geopolityczne tego państwa. Niniejsza teza sformułowana została w oparciu o szereg czynników, z których najważniejsze to: 1) pozostawanie Białorusi w rosyjskiej strefie wpływów, której utrzymania władze w Moskwie nie boją się okupić licznymi kryzysami na arenie międzynarodowej (przypadek Ukrainy); 2) wysoki poziom integracji obu tych państw w zakresie polityki bezpieczeństwa; 3) kluczowe znaczenie retoryki i decyzji politycznych władz w Mińsku, mogących znaleźć przełożenie nie tylko na kształtowanie polityki tego konkretnego państwa, ale również na kształt bezpieczeństwa w Europie. Na obecnym etapie trudno jednak mówić o chęci integracji Białorusi ze strukturami zachodnimi, gdyż krok ten wymagałby przede wszystkim znaczących zmian wewnętrznych, na które reżim Aleksandra Łukaszenki nie jest gotów. W związku z powyższym prawdopodobne jest pozostanie Białorusi w aliansie z Federacją Rosyjską i dalsze zacieśnianie współpracy między oboma państwami.

Słowa kluczowe: Republika Białorusi; Federacja Rosyjska; NATO; Ukraina; bezpieczeństwo; uzbrojenie.