“НАШ ЛЕВ МІЖ ОРДОЮ ТА ЗАХОДОМ”: ПОСТАТЬ ЛЕВА ДАНИЛОВИЧА У НАУКОВІЙ СПАДЩИНІ ПРОФЕСОРА ЛЕОНТІЯ ВОЙТОВИЧА

Pavlo YUREIKO

Анотація


У статті здійснено спробу проаналізувати життєпис князя Галицько-Волинської держави Лева Даниловича (бл. 1228 − бл.1301) крізь призму наукових праць відомого українського історика, доктора історичних наук, професора, знавця Княжої доби, генеалогії та військової справи Леонтія Вікторовича Войтовича (1951−2023). З’ясовано, що ученому вдалося, із використанням значного масиву східних та західних джерел, комплексно реконструювати, переоцінити постать Лева Даниловича, значно розширити знання про цього князя, зокрема дослідити його удільну діяльність як князя перемишльського, белзького та галицького, військові реформи, внутрішню та зовнішню політику після 1264 р. Л. Войтович зумів частково спростувати твердження низки істориків про занепад та роздробленість Галицько-Волинського князівства у другій половині XIII ст.

Ключові слова: Галицько-Волинська держава, історіографія, Лев Данилович, Леонтій Войтович, наукова спадщина, реконструкція.


Посилання


REFERENCES

Adamovič, Viktor. “Leontii Voitovych, Lev Danylovych, kniaz halytsko-volynskyi (bl. 1225 – bl. 1301), Lviv: Natsionalna akademiia nauk Ukrainy, Instytut ukrainoznavstva im. I. Kryp‘iakevycha, 2014, 314 s. [Leontij Vojtovyč, Lev Danielovič, knieža haličsko-volynské (okolo 1225 – okolo 1301), Ľvov: Národná akadémia vied Ukrajiny, Inštitút ukrajinistiky I. Kripjakeviča, 2014, 314 s.]”, Colloquia Russica. Rus’ and Central Europe from the 11-th to the 14-th Century, No. 1. Vol. 5, (2015): 388–389. (in Slovak)

Anonymi Descriptio Europae Orientalis: imperium Constantinopolitanum, Albania, Serbia, Bulgaria, Ruthenia, Ungaria, Polonia, Bohemia: anno MCCCVIII exarata, edid. O. Gorka, (Cracoviae: Sumptibus Academiae Litterarum, 1916), 40. (in Latin)

Bartnicki, Mariusz. “Wizerunek “безчесного князя” w Kronice Halicko-Wołyńskiej”, Ukraina: kulturna spadshchyna, natsionalna svidomist, derzhavnist. “Actes Testantibus”. Yuvileinyi zbirnyk na poshanu Leontiia Voitovycha, № 20, (2011): 93–100. (in Polish)

“Chy znyklo korolivstvo Rusi? Derzhava Romanovychiv pislia smerti Danyla. Leontii Voitovych”, Lokalna istoriia, 11 hrudnia 2022, otrymano dostup 18 lypnia 2024, http://www.youtube.com/watch?v=QsEalf4JCZw. (in Ukrainian)

Dąbrowski, Dariusz. “Romanowicze w rocznikach polskich”, Do dzherel. Zbirnyk naukovykh prats na poshanu Oleha Kupchynskoho z nahody yoho 70-richchia. T. 1, red. kol. I. Hyrych, Ya. Hrytsak, M. Krykun, L. Rudnytskyi, N. Yakovenko, (Kyiv–Lviv: Protir-M, 2004), 487–497. (in Polish)

Dąbrowski, Dariusz. “Stosunki polityczne Lwa Daniłowicza z sąsiadami zachodnimi w latach 1264–1299/1300 r.”, Halychyna ta Volyn u dobu serednovichchia. Istorychni ta kulturolohichni studii. Do 800-richchia z dnia narodzhennia Danyla Halytskoho, № 3, (2001): 58. (in Polish)

Dąbrowski, Dariusz. Genealogia Mścisławowiczów. Рierwsze pokolenia (do początku XIV wieku). (Kraków: Avalon, 2008), 352–357. (in Polish)

Dąbrowski, Dariusz. Rodowód Romanowiczów książąt halicko-wołyńskich. (Poznań-Wrocław: Wydawnictwo Historyczne, 2002), 101–114. (in Polish)

Dombrovskyi, Dariush. “Matrymonialna polityka kniazia Leva Danylovycha”, Zapysky Naukovoho tovarystva im. T. Shevchenka, t. 240, (2002): 195–218. (in Ukrainian)

Hrushevskyi, Mykhailo. “Chy maiemo avtentychni hramoty kniazia Leva”, Zapysky Naukovoho tovarystva im. T. Shevchenka, t. 45, (1905): 1–22. (in Ukrainian)

Hrushevskyi, Mykhailo. Istoriia Ukrainy-Rusy. Т. 3. (Lviv: Naukove tovarystvo imeni T. Shevchenka, 1905), 56–58, 92–111, 568. (in Ukrainian)

Isaievych, Yaroslav. “Do istorii tytulatury volodariv u Skhidnii Yevropi”, Kniazha doba: istoriia i kultura, № 2, (2008): 14–21. (in Ukrainian)

Isaievych, Yaroslav. “Halytsko-Volynske kniazivstvo doby Danyla Halytskoho ta yoho nashchadkiv”, Halychyna ta Volyn u dobu serednovichchia. Istorychni ta kulturolohichni studii. Do 800-richchia z dnia narodzhennia Danyla Halytskoho, № 3, (2001): 3–9. (in Ukrainian)

Josephi Bartholomaei Zimorowicz Opera quibus res gestae urbis Leopolis illustrantur, edit. Korneli Juliusz Heck, (Leopoli: Regia urbis Leopoliensis, 1899), 54. (in Latin)

Kotliar, Mykola. Halytsko-Volynska Rus. (Ukraina kriz viky. T. 5). (Kyiv: Alternatyvy, 1998), 213–226. (in Ukrainian)

Krypiakevych, Ivan. Halytsko-Volynske kniazivstvo. (Kyiv: Naukova dumka, 1984), 105–109. (in Ukrainian)

Kupchynskyi, Oleh. “Doslidzhennia ta publikatsii hramot Halytsko-Volynskoho kniazivstva u XVIII st.”, Kyivska Rus: Kultura, tradytsii, red. V. Aulikh, Ya. Isaievych, O. Kupchynskyi (Kyiv: Naukova dumka, 1982), 129–149. (in Ukrainian)

Kupchynskyi, Oleh. Akty ta dokumenty Halytsko-Volynskoho kniazivstva XIII – pershoi polovyny XIV stolit. Doslidzhennia. Teksty. (Lviv: Naukove tovarystvo imeni T. Shevchenka, 2004), 7–19, 21–24, 26–31, 37, 41, 43, 62–72, 79–82, 94, 103, 119–122, 125–131, 134, 136, 174–176, 208–286, 291–322, 331–366, 381–416, 450–749, 822–875, 903–969, 1013–1094, 1102–1136. (in Ukrainian)

Litopys ruskyi (za Ipatskym spyskom), per. z davnorus. L. Makhnovets; vidp. red. O. Myshanych, (Kyiv: Dnipro, 1989), 425, 427, 432. (in Ukrainian)

Monumenta Poloniae historica = Pomniki dziejowe Polski. T. 4, red, A. Małecki, X. Liske, W. Kętrzyński, (Lwów: Akademia Umiejętności, 1884), 684, 716. (in Polish)

Nagirnyy, Vitaliy. “Leontii Voitovych, Kniaz Lev Danylovych, Lviv: NAN Ukrainy. Instytut ukrainoznavstva im. I. Krypiakevycha, 2012, 181 s. (Slavetni postati serednovichchia, Vyp. 1). [Leontij Vojtovyč, Kniaź Lev Danyłovyč, Lviv: Natsionalna akademiia nauk Ukrainy, Instytut ukrainoznavstva im. I. Krypiakievyča, 2012, 181 s. (Slavetni postati seredniovičcia, Vyp. 1)]”, Colloquia Russica. Rus’ during the epoch of mongol invasions 1223–1480, No. 1. Vol. 3, (2013): 270–272. (in Ukrainian)

“O piaty synoviakh Romanovykh”, Litopys Arkheolohichnoho tovarystva, otrymano dostup 14 veresnia 2025, http://litopys.org.ua/psrl3235/lytov19.htm (in Tserkovnoslovianska (davnoruska redaktsiia))

Shchodra, Olha. “Voitovych L.V. Kniaz Lev Danylovych”. Slavetni postati serednovichchia. Vyp. 1. Lviv: Natsionalna akademiia nauk Ukrainy, Instytut ukrainoznavstva im. I. Krypiakevycha, 2012, 181., Naukovi pratsi Kamianets-Podilskoho natsionalnoho universytetu im. I. Ohiienka. Istorychni nauky, № 24, (2014): 429–435. (in Ukrainian)

Stebelski, Ignacy. Przydatek do Chronologii. T. 3. (Lwów: nakł. Z. Igla, 1867), 28. (in Polish)

Voitovych, Leontii i Holubko, Viktor i Hrytsiuk, Valerii i Kryvyziuk, Leonid i Lysenko, Oleksandr. Istoriia viin i viiskovoho mystetstva. U trokh tomakh. T. 3. Vid masovykh armii do vidrodzhennia profesiinykh armii (XX – pochatok XXI st.). (Kharkiv: Folio, 2019). (in Ukrainian)

Voitovych, Leontii i Holubko, Viktor. Istoriia viin i viiskovoho mystetstva. U trokh tomakh. T. 2. Vid profesiinykh naimanykh do masovykh (mobilizatsiinykh) armii (pochatok XVI ct. – pochatok XX st.). (Kharkiv: Folio, 2018). (in Ukrainian)

Voitovych, Leontii i Ovsinskyi, Yurii. Istoriia viin i viiskovoho mystetstva. U trokh tomakh. T. 1. Vid zachatkiv viiskovoi orhanizatsii do profesiinykh naimanykh armii (bl. 3060 r. do Khrysta – pochatok XVII st.). (Kharkiv: Folio, 2017). (in Ukrainian)

Voitovych, Leontii. “Belzki kniazi”, Belz i Belzka zemlia, № 1. (2004): 74–77. (in Ukrainian)

Voitovych, Leontii. “Bytva pid Peremyshlem u 1099 r.”, Ukrainskyi almanakh 1999, vidp. red. S. Zabrovarnyi, (Varshava: Obiednannia ukraintsiv u Polshchi, 1999), 105–110. (in Ukrainian)

Voitovych, Leontii. “De bula stolytsia Leva Danylovycha? (Dzhereloznavchyi aspekt problemy)”, Do dzherel. Zbirnyk naukovykh prats na poshanu Oleha Kupchynskoho z nahody yoho 70-richchia. Т. 1, red. kol. I. Hyrych, Ya. Hrytsak, M. Krykun, L. Rudnytskyi, N. Yakovenko, (Kyiv–Lviv: Vyd. Protir-M, 2004), 712–720. (in Ukrainian)

Voitovych, Leontii. “Derzhavni utvorennia na ukrainskykh i sumizhnykh z nymy zemliakh ta yikhni pravyteli XIII – pershoi polovyny XVII st.”, Istoriia ukrainskoi kultury. T. 2. XIII – seredyna XVII st., vidp. red. Ya. Isaievych, (Kyiv: Naukova dumka, 2001), 809–818. (in Ukrainian)

Voitovych, Leontii. “Etapy politychnoi istorii Volyni XIV–XV st. Derzhavnist. Vasalitet. Inkorporatsiia”, Ukraina: kulturna spadshchyna, natsionalna svidomist, derzhavnist, №. 5, (1998): 153–168. (in Ukrainian)

Voitovych, Leontii. “Halytska zemlia i Vizantiia u XI–XIV st.”, Drohobytskyi kraieznavchyi zbirnyk, № 14–15, (2011): 37–60. (in Ukrainian)

Voitovych, Leontii. “Halytsko-Volynske kniazivstvo i korolivstvo Rusi ta monholy”, Problemy istorii viin i viiskovoho mystetstva, № 2, (2019): 45–146. (in Ukrainian)

Voitovych, Leontii. “Halytsko-volynski zviazky z nimetskymy zemliamy: sproba rekonstruktsii”, Zapysky Naukovoho tovarystva im. T. Shevchenka, t. 264, (2012): 95–128.

Voitovych, Leontii. “Halytskyi kniaz Lev Danylovych i yoho potomstvo”, Litopys Chervonoi Kalyny, No. 4, (1991): 157–158. (in Ukrainian)

Voitovych, Leontii. “Kniaz Lev Danylovych – polkovodets i polityk”, Ukraina: kulturna spadshchyna, natsionalna svidomist, derzhavnist. Confraternitas. Yuvileinyi zbirnyk na poshanu Yaroslava Isaievycha, No. 15, (2006–2007): 115–124. (in Ukrainian)

Voitovych, Leontii. “Kordony Halytsko-Volynskoi derzhavy: prodovzhennia dyskusii”, Arkheolohichni doslidzhennia Lvivskoho universytetu, No 19, (Lviv: Lvivskyi natsionalnyi universytet imeni Ivana Franka, 2015): 43–104. (in Ukrainian)

Voitovych, Leontii. “Korol Danylo ta yoho syn Lev”, Halytska brama, No. 9–10, (2001): 12–16. (in Ukrainian)

Voitovych, Leontii. “Latynski dzherela XIII–XIV stolit pro Halytsko-Volynske kniazivstvo”, Ukrainske dzhereloznavstvo ta spetsialni istorychni dystsypliny na porozi XXI st.: materialy Mizhnarodnoi konferentsii prysviacheni 58-littiu vid dnia narodzhennia Yaroslava Dashkevycha, red. kol. I. Hyrych, A. Hrechylo, M. Kapral ta in., (Lviv: Instytut ukrainskoi arkheohrafii ta dzhereloznavstva im. M. S. Hrushevskoho, 2013), 176–181. (in Ukrainian)

Voitovych, Leontii. “Lev Danilovich i zagadki “avstrijskogo uzla” (1272–1278)”, Rossica Antiqua, № 2(4), (2011): 120–139 (in russian)

Voitovych, Leontii. “Lev Danylovych: “kniaz dumen y khorobor na raty” chy “bezchesnyi kniaz”?”, Ukraina v Tsentralno-Skhidnii Yevropi, № 12–13, (Kyiv, 2013): 149–189. (in Ukrainian)

Voitovych, Leontii. “Lev Danylovych: Sproba vidtvorennia spravzhnoho portretu “bezchesnoho kniazia”, Średniowiecze Polskie i Powszechne, T. 4 (8), (2012): 58–94. (in Ukrainian)

Voitovych, Leontii. “Lviv – stolytsia korolivstva Rusi”, Z istorii zakhidnoukrainskykh zemel, № 14, (2018): 3–43. (in Ukrainian)

Voitovych, Leontii. “Novi (nevykorystani) dzherela do istorii Halytsko-Volynskoho kniazivstva ta biohrafii kniazia Leva Danylovycha”, Zapysky Naukovoho tovarystva im. T. Shevchenka, t. 49, (2013): 24–27. (in Ukrainian)

Voitovych, Leontii. “Peremyske kniazivstvo. Dzherela derzhavnosti”, Peremyshl i Peremyska zemlia protiahom vikiv, № 3, (2003): 39–50. (in Ukrainian)

Voitovych, Leontii. “Reformy armii kniaziamy Danylom Romanovychem ta Levom Danylovychem u seredyni XIII st.”, Visnyk natsionalnoho universytetu “Lvivska politekhnika”, № 571, (2006), 89–93. (in Ukrainian)

Voitovych, Leontii. “Roman Mstyslavych i utvorennia Halytsko-Volynskoho kniazivstva”, Halychyna ta Volyn u dobu serednovichchia. Istorychni ta kulturolohichni studii. Do 800-richchia z dnia narodzhennia Danyla Halytskoho, No.3, (2001): 13–30. (in Ukrainian)

Voitovych, Leontii. “Shche odna zahadka henealohii Romanovychiv: Chy isnuvala koroleva Mariia Lvivna?”, A sie yeho sriebro. Zbirnyk prats na poshanu chlena-korespondenta Natsionalnoi akademii nauk Ukrainy Mykoly Fedorovycha Kotliara z nahody yoho 70-richchia, vidp. red. V. Smolii, (Kyiv: Instytut ukrainoznavstva im. I. Krypiakevycha Natsionalnoi akademii nauk Ukrainy, 2002), 161–164. (in Ukrainian)

Voitovych, Leontii. “Shtrykhy do portretu kniazia Leva Danylovycha”, Ukraina v Tsentralno-Skhidnii Yevropi (z naidavnishykh chasiv do XVIII st.), No. 5, (2005): 143–156. (in Ukrainian)

Voitovych, Leontii. “Tevtonskyi Orden u politytsi Halytsko-Volynskoho kniazivstva”, Ukrainskyi Istorychnyi Zhurnal, No. 6, (2010): 4–17. (in Ukrainian)

Voitovych, Leontii. “Udilni kniazivstva na ukrainskykh zemliakh u druhii polovyni XII–XV st.”, Ukraina: kulturna spadshchyna, natsionalna svidomist, derzhavnist, No. 2, (1995): 33–43. (in Ukrainian)

Voitovych, Leontii. “Uhorska polityka halytskykh kniaziv Danyla Romanovycha i Leva Danylovycha (1205–1301)”, Ukraina: kulturna spadshchyna, natsionalna svidomist, derzhavnist, No. 23, (2013): 83–100. (in Ukrainian)

Voitovych, Leontii. “Uhorska polityka kniazia Leva Danylovycha”, Ukrainsko-uhorski etiudy, № 2, (2012): 46–75. (in Ukrainian)

Voitovych, Leontii. “Ulus Nohaia i Halytsko-Volynske kniazivstvo”, Ukrain – Monholiia: 800 rokiv u konteksti istorii, (2008): 74–76. (in Ukrainian)

Voitovych, Leontii. “Viiskove mystetstvo Halytsko-Volynskoi derzhavy: kniaz Lev Danylovych”, Visnyk Natsionalnoho Universytetu “Lvivska politekhnika”, No. 502, (2004): 13–18. (in Ukrainian)

Voitovych, Leontii. “Vkhodzhennia Zakarpattia do Halytsko-Volynskoi derzhavy za kniazia Leva Danylovycha”, Drohobytskyi kraieznavchyi zbirnyk, No. 16. (2012): 48–61. (in Ukrainian)

Voitovych, Leontii. “Yurii Lvovych ta yoho polityka”, Halychyna ta Volyn u dobu serednovichchia. Istorychni ta kulturolohichni studii. Do 800-richchia z dnia narodzhennia Danyla Halytskoho, № 3, (2001): 70–78.

Voitovych, Leontii. Halych u politychnomu zhytti Yevropy XI–XIV stolit. (Lviv: Instytut ukrainoznavstva im. I. Krypiakevycha Natsionalnoi akademii nauk Ukrainy, 2015), 57. (in Ukrainian)

Voitovych, Leontii. Halytsko-volynski etiudy. (Bila Tserkva: vyd. O. Pshonkivskyi, 2011). (in Ukrainian)

Voitovych, Leontii. Henealohiia dynastii Riurykovychiv i Hedyminovychiv. (Kyiv: “Yunivers-93”, 1992). (in Ukrainian)

Voitovych, Leontii. Henealohiia dynastii Riurykovychiv. (Kyiv: Arkheohrafichna komisiia Akademii nauk Ukrainskoi Radianskoi Sotsialistychnoi Respubliky, 1990). (in Ukrainian)

Voitovych, Leontii. Kniaz Lev Danylovych. Seriia: “Slavetni postati serednovichchia”. Vypusk 1. (Lviv: Instytut ukrainoznavstva im. I. Krypiakevycha Natsionalnoi akademii nauk Ukrainy, 2012), 10, 12, 162–163, 169. (in Ukrainian)

Voitovych, Leontii. Kniazivski dynastii Skhidnoi Yevropy (kinets IX – pochatok XVI st.). Sklad, suspilna i politychna rol: avtoreferat dysertatsii na zdobuttia naukovoho stupenia doktora istorychnykh nauk 07.00.01 – istoriia Ukrainy, (Lviv: Instytut ukrainoznavstva im. I. Krypiakevycha Natsionalnoi akademii nauk Ukrainy, 2001). (in Ukrainian)

Voitovych, Leontii. Kniazivski dynastii Skhidnoi Yevropy (kinets IX – pochatok XVI st.). Sklad, suspilna i politychna rol. Istoryko-henealohichne doslidzhennia. (Lviv: Instytut ukrainoznavstva im. I. Krypiakevycha Natsionalnoi akademii nauk Ukrainy, 2000). (in Ukrainian)

Voitovych, Leontii. Lev Danylovych, kniaz halytsko-volynskyi (bl. 1225 – bl. 1301). (Lviv: Instytut ukrainoznavstva im. I. Krypiakevycha Natsionalnoi akademii nauk Ukrainy, 2014). (in Ukrainian)

Voitovych, Leontii. Udilni kniazivstva Riurykovychiv i Hedyminovychiv u XII–XVI st. (Lviv: Instytut ukrainoznavstva im. I. Krypiakevycha Natsionalnoi akademii nauk Ukrainy, 1996). (in Ukrainian)

Voitovych, Leontii. Udilni kniazivstva Riurykovychiv i Hedyminovychiv u XII–XVI st. Istoryko-henealohichne doslidzhennia: dysertatsiia na zdobuttia naukovoho stupenia kandydata istorychnykh nauk za spetsialnistiu 07.00.01 – istoriia Ukrainy, (Lviv: Instytut ukrainoznavstva im. I. Krypiakevycha Natsionalnoi akademii nauk Ukrainy, 1994). (in Ukrainian)

Voitovych, Leontiy. “King Daniel Romanovych: Last years of life (1253–1264)”, Colloquia Russica. Principalities in lands of Galicia and Volhynia in international relations in the 11th – 14th centuries, No. 1. Vol. 2, (2012): 243–250. (in English)

Wojtowycz, Leontij. Lew Daniłowicz Książe halicko-wołyński (ok. 1225 – ok. 1301). (Kraków: Avalon, 2020). (in Polish)




DOI: http://dx.doi.org/10.30970/fhi.2025.26.4952

Посилання

  • Поки немає зовнішніх посилань.